Jednym z narzędzi, które pomagają dietetykowi ocenić stan odżywienia pacjenta są dzienniki żywieniowe. Metoda ta polega na spisywaniu (bieżącym lub retrospektywnym – najczęściej z poprzednich 24 godzin) wszystkich produktów i napojów, które zostały spożyte w ciągu 3-7 (lub większej ilości) dni przez pacjenta, po to aby za pomocą odpowiedniego programu dietetycznego zweryfikować jakich ilości energii, makroskładników, witamin oraz składników mineralnych dostarcza on razem z dietą.

Metoda ta, teoretycznie, pozwala ocenić wzorzec żywieniowy pacjenta, a także ukierunkowuje uwagę dietetyka w stronę składników żywieniowych, których w diecie jest niewystarczająco dużo. Naturalną reakcją w przypadku niskiego pobrania określonego składnika pokarmowego wraz z pożywieniem jest korekta diety czy też wprowadzenie suplementacji, po to aby zoptymalizować status zaopatrzenia organizmu interesującym nas składnikiem mineralnym czy też witaminą.

Czy niewielki fragment codziennego jadłospisu pacjenta wprowadzony do programu dietetycznego rzeczywiście jest wiarygodnym narzędziem dietetycznym? Na pewno pomocnym, ale należy podejść do niego z dużą rozwagą, o czym świadczą wyniki bardzo ciekawego badania, w którym uczestnicy notowali przez cały rok (365 dni!) konsumowaną żywność. Następnie autorzy skalkulowali jak wielu dni potrzeba, aby za pomocą dziennika żywieniowego odzwierciedlić prawdziwą ilość pobranych wraz z pożywieniem składników pokarmowych dla pojedynczej osoby (wyniki w poniższej tabeli).

Jak łatwo zauważyć potrzeba ponad 30 dni, aby zweryfikować rzeczywistą średnią ilość białka w diecie indywidualnej osoby, a w przypadku witaminy C ponad 200 (dla grupy osób ilość potrzebna do oszacowania rzeczywistej średniej wartości jest znacznie krótsza). Należy mieć oczywiście na uwadze, że podobne badanie nie zostało przeprowadzone na sportowcach, którzy ze względu na periodyzację treningu/żywienia lub/i restrykcje żywieniowe różnią się od badanej grupy osób. Niemniej jednak należy pamiętać, że krótkoterminowa ocena sposobu żywienia pacjenta/sportowca (np. 3 dni) wydaje się być okresem niewystarczającym, aby ocenić ilość składników mineralnych oraz witamin pobranych z pożywieniem.

Jak zatem wybrnąć z tej patowej sytuacji? Uzupełniając ocenę dziennika żywieniowego testami biochemicznymi (biomarkerami), które dostarczają obiektywnej i ilościowej informacji na temat aktualnego stanu odżywienia sportowca składnikiem pokarmowym lub jego ostatniego pobrania wraz z pożywieniem.

Literatura